Chúng ta đã luôn lầm tưởng rằng những món ăn chay đều rất thanh đạm, ít vị bởi không thể sử dụng đa dạng nhiều loại gia vị, nguyên liệu từ động vật. Nhưng thật ra những người đầu bếp sáng chế món chay là những thiên tài, bởi họ tận dụng được tối đa hương vị của mỗi loại nguyên liệu. Chẳng hạn như có thể làm nước mắm chay từ muối, dứa, đậu nành, me, nấm, quả điều, nước dừa, … Điều này nghe thật lạ phải không, vì trong chúng ta luôn nghĩ nước mắm được làm từ cá, nên người ăn chay chỉ có thể sử dụng nước tương. Nhưng thật ra, có một công thức làm nước mắm mà nguyên liệu hoàn toàn phù hợp với người ăn chay, vậy hãy cùng chúng tớ tìm ra cách làm siêu đơn giản nhé!
1. Cách pha nước mắm chay nấu từ nước dừa chua ngọt
1.1. Nguyên liệu
Cách làm nước mắm chay, dù không sử dụng nước mắm cá cơm, nhưng vẫn lên màu chuẩn đẹp nhờ kết hợp một số thành phần đặc biệt. Trong số đó, phải kể đến cách nấu mắm chay từ nước dừa độc đáo dưới đây. Trước khi thực hiện món mắm chay kiểu mới này, bạn chuẩn bị các thành phần nguyên liệu như sau nhé:
- 3 tép tỏi vừa đã bóc vỏ
- 2 trái ớt nhỏ (có thể điều chỉnh độ cay theo khẩu vị)
- Nước dừa 450ml
- Nước tương: 2 muỗng cafe
- Đường vàng, muối, gia vị

2 ly nước dừa tươi
1.2. Các bước làm nước mắm chua ngọt chay từ nước dừa
- Hòa hỗn hợp nước dừa, nước tương, đường, muối với tỉ lệ vừa ăn.
- Đổ hỗn hợp vào nồi đun sôi rồi vặn lửa nhỏ liu riu.
- Sau khi hỗn hợp cạn bớt nước, màu vàng của nước mắm, tắt bếp, để nguội là bạn đã có được sản phẩm nước mắm chay làm từ nước dừa.

chén nước mắm chay chua ngọt pha từ nước dừa tươi
Xem thêm: Mách bạn cách làm mắm nêm cá cơm nguyên con tại nhà để được lâu
Thành phẩm: Sau khi tắt bếp để nước mắm nguội trôi ba phút, nước mắm có mầu vàng đặc trưng tựa thơm, có mùi hơi nồng của nước dừa pha trộn. Đấy chính là thành phẩm bạn đạt được sau khi nấu.
1.3. Hướng dẫn pha nước mắm chay chua ngọt từ nước dừa
- Dùng nước dừa nguyên chất, không dùng loại có pha chất làm ngọt, đường hay siro nhé. Thậm chí, nước dừa đóng lon cũng không nên dùng, vì nó có chứa chất bảo quản. Các thành phần này có thể làm ảnh hưởng không tốt đến hương vị nước mắm chay chua ngọt sau khi pha.
- Bạn cũng có thể dùng nước lọc thay thế nước dừa, nhưng khi này, bạn cần phải thêm đường dừa để cân bằng độ ngọt. Nếu dùng nước để pha, nước mắm sẽ không giữ được lâu – chỉ trong vài tuần.
- Nếu không thích dùng ớt tươi trong công thức trên, bạn có thể làm tương ớt tỏi để thay thế.

nước mắm chay chua ngọt pha từ tương ớt
2. Hướng dẫn các bước làm nước mắm chay từ nước tương muối ớt và 7 UP
2.1. Nguyên liệu
Cách nấu mắm chay từ nước ngọt 7 UP có hương vị khá ngon, khá lạ, nên bạn vừa pha vừa có thể điều chỉnh lại tỷ lệ nguyên liệu dưới đây cho vừa miệng nhé. Các thành phần cần chuẩn bị gồm có:
- Nửa lon nước ngọt có gas 7 UP (hoặc thay thế bằng Sprite)
- 2 muỗng canh đường trắng
- 1 muỗng canh muối ăn
- 1 muỗng canh nước tương
- 2 trái ớt tươi giã nhuyễn (thay đổi số lượng theo khẩu vị)
- 2 muỗng canh nước cốt chanh đã bỏ hột
2.2. Cách làm mắm chay pha từ nước tương với muối, nước ngọt 7 UP
- Trong một tô sạch, bạn đổ nước ngọt 7 UP vào, rồi thêm đường vào. Dùng muỗng khuấy đều tay cho đường tan ra hoàn toàn.

khuấy nước ngọt 7 UP với đường, nước tương làm mắm
- Thêm muối ăn, nước tương vào khuấy cùng hỗn hợp trên.
Mẹo: Nếu bạn muốn nước mắm chay có màu chuẩn hơn, bạn có thể tăng thêm 1 muỗng canh nước tương nhé.
- Cho nước ép chanh và ớt tươi vào chén nước tương, khuấy đều. Điều chỉnh hương vị nước mắm chay lại lần cuối cho vừa miệng là hoàn tất.
Thành phẩm: Có vẻ cách làm nước mắm từ các nguyên phụ liệu đi kèm với 7 up có hơi lạ đối với mọi người. Nhưng đừng lo, sau khi nấu xong bạn sẽ thây nước mắm có mùi vị của nước tương trộn lẫn vớt ít chanh tươi và ớt, ăn kèm cùng với các món chay khác cực kì ngon.
Xem thêm: Hướng dẫn cách nấu gạo Nhật làm sushi mềm dẻo, kết dính ngon
3. Hướng dẫn nấu nước mắm chay từ đậu đen và khóm
3.1. Nguyên liệu
Nước mắm chay được chế biến từ đậu đen và khóm sẽ có vị ngọt ngọt, bùi bùi rất độc đáo. Để tạo độ mặn cân bằng cho nước chấm, bạn cần kết hợp các nguyên liệu theo tỷ lệ như sau:
- Hạt đậu đen (nên chọn hạt mẩy, tròn đều, có mùi thơm của đậu): 150 gram
- Nước lọc: 1,6 lít
- Dứa (khóm) đã gọt vỏ, cắt mắt và thái miếng nhỏ: 6 lạng
- Chân nấm đông cô: 50 gram
- Gia vị: 150 gram muối ăn, 50 gram bột nêm chay và 100 gram đường trắng.
3.2. Cách làm nước mắm đặc ăn chay từ đậu đen
- Ngâm đậu đen nửa tiếng, xả nước sạch, để rổ cho ráo nước. Sau đó, bắc chảo lên bếp, đun nóng, cho đậu đen vào rang khoảng 3 phút cho hạt đậu nở thơm lên.

cắt nấm, khóm và chuẩn bị đậu đen
- Với các miếng thơm, bạn cho vào máy sinh tố, hoặc máy xay gia vị, đánh thật nhuyễn, để một bên.
- Với chân nấm, bạn cắt rễ. Sau đó, ngâm nước muối cho mềm, rồi xả lại bằng nước sạch. Kế đến, cắt nấm thành miếng nhỏ hơn cho vừa ăn, để ráo nước.
- Bắc một nồi vừa lên bếp, thêm khóm với chân nấm, đỗ đen vào nồi. Châm nước lọc vào ngập nguyên liệu, đun lửa lớn cho sôi.
- Nấu đậu đen được nửa tiếng cho mềm, bạn bắt đầu nêm nếm gia vị cho vừa ăn.
- Nấu hỗn hợp trên thêm 1 giờ rồi tắt bếp, đợi nguội hoàn toàn.
- Lọc hỗn hợp qua rây để bỏ xác, thu phần nước mắm đậm màu, đậm vị và trong vắt.

lọc mắm chay nấu từ đậu đen qua rây
- Giờ thì bạn có thể bảo quản nước mắm chay nấu từ đậu đen trong hũ sạch, bảo quản dùng lâu rồi đấy.

chén nước mắm chay làm từ đậu đen nấu với nấm, muối, khóm
4. Cách nấu nước mắm chay từ dứa và muối hột
4.1. Nguyên liệu
Trong các công thức nước chấm Việt Nam, dứa gần như đóng một vai trò nhất định. Đây là loại trái cây chứa nhiều vitamin, có vị ngọt tự nhiên, nên có thể dùng để thay thế cho đường, tạo nên chén nước chấm có vị mặn hoặc chua ngọt hài hòa mà không gây ngán, và đặc biệt là ít chất béo. Để làm mắm chay đơn giản nhất từ thơm, bạn cần:
- Thơm chín đã cắt vỏ, bỏ lõi thái nhỏ: 2 trái
- Nước sôi để nguội: 250ml
- Đường đỏ (đường vàng): 3 muỗng canh lớn
- Muối: 2 muỗng cà phê
- Chanh tươi: 1/2 quả
- Ớt: 1 quả
- Nước tương: 2 thìa cafe
4.2. Các bước làm nước mắm chay từ dứa và muối hột
- Bắc nồi vừa lên bếp, châm nước lọc vào nồi, thêm dứa vào, đun sôi.
- Sau đó, hạ lửa xuống mức vừa, nêm đường, muối hột và nước tương vào, khuấy đều, tiếp tục đun thêm 1 giờ nữa. Lâu lâu, khi nước sôi, bạn nhớ hớt lớp bọt nổi lên cho nước mắm trong màu nhé.
- Sau thời gian trên, bạn tắt bếp, để nước dứa thật nguội. Cuối cùng, tương tự như công thức thứ 3 ở trên, bạn gạn bỏ xác và chắt phần cốt nước tương nấu với khóm bằng cách lọc qua rây, hoặc tấm vải cotton sạch 2 – 3 lần.

nấu dứa với muối hột, lọc qua rây bỏ xác làm nước mắm chay
- Đợi “nước mắm chay” nguội hẳn, bạn đổ vào hũ sạch kín và bảo quản. Trước khi đựng nước chấm, bạn phải đảm bảo tráng nước sôi khử trùng các vật dụng này và phơi nắng cho ráo, khử vi khuẩn đã nhé.

bảo quản nước mắm chay bằng hũ sành đậy nắp
Thành phẩm: Nước mắm sau khi nấu xong và để nguội, bạn kiểm tra xem mùi và vị của mắm có hắt hơi mùi dứa xen lẫn với mùi hơi nồng của muối hột nguyên chất thì bạn đã thành công chế ra được hương vị của nó rồi đấy.
5. Hướng dẫn cách làm nước mắm chay từ đậu nành và muối hạt
5.1. Nguyên liệu
Nấu nước mắm chay từ đậu nành cũng được xem là một hình thức nghệ thuật trong lĩnh vực ẩm thực chay. Không chỉ cầu kì từ khâu chuẩn bị nguyên liệu, các giai đoạn ủ mắm sao cho ngon, để được lâu và lên màu không khác gì nước mắm thật cũng là điều là không phải ai cũng thành công từ lần đầu thực hiện. Trước khi đến với các bước thực hiện ấy, bạn cần chuẩn bị các nguyên liệu sau (được đong đo bằng lon sữa bò):
- Đậu nành: 1 kg
- Muối
- Nước lọc
- Vài lá chuối để ủ mắm
Công thức mắm chay này đặc biệt không có đường, nên cực kì thân thiện với những ai ăn kiêng, hoặc có tiền sử bệnh tim mạch, tiểu đường,…

vốc tay hạt đậu nành ngon đẹp trên cánh đồng
Xem thêm: Bỏ túi ngay công thức làm bột đậu đỏ để giảm cân, dưỡng da tại nhà
5.2. Cách làm nước mắm chay nấu từ đậu nành tại nhà
Đậu nành nhặt sạch loại bỏ các hạt bị hỏng sau đó đem rửa sạch và ngâm nước 12h cho nở đều rồi vớt ra để ráo. Tiếp theo cho cho đậu vào nấu chín đến khi tróc vỏ, trút ra rá và giữ lại nước đậu.
Đổ đậu vào nồi đậy vung kín ủ 2 ngày 2 đêm. Ước lượng 7 lít nước đậu + nước lọc cho vào nồi thêm 7 bát muối trắng đun sôi để nguội và đổ vào trong nồi khác.
Hết 2 ngày 2 đêm lấy đậu đã ủ đổ vào nồi nước muối khuấy đều và phơi nắng. Chờ 2 tháng mắm có thể ăn được. Để càng lâu càng ngon.

ngâm đậu nành trong xô nước sạch
5.2.1. Cách ủ mắm chay nấu từ đậu nành đợt 1
- Sau khi ngâm, bạn đem đậu nành xả lại với nước lạnh khoảng 2 – 3 lần. Kế đến, vớt đậu chuyển sang rổ sạch.
- Phủ lá chuối lên trên rổ đậu, rồi cho vào nồi đã chuẩn bị, đậy nắp lại cho kín. Hoặc, bạn phủ bằng tấm nia, rồi bao lên trên bằng tấm vải mùng sạch để ủ đậu cũng được nhé.

phủ tấm mùng sạch lên rổ đậu nành ủ lên men
- Để nồi đậu nành ở nơi thoáng mát, tránh ẩm mốc và vi khuẩn. Ủ đậu đúng 2 ngày và 2 đêm thì mở nắp nồi ra. Khi này, bạn sẽ thấy đậu dậy lên mùi lên men rất nồng, có tiết nước xuống nồi, vậy là đạt.
- Thêm muối hạt và nước sạch vào nồi nước đậu, đun cho sôi lên. Sau đó, lọc hỗn hợp qua rây nhiều lần cho trong màu, rồi rót vào khạp, đậy nắp.
- Đợi 2 ngày nữa (ủ đậu nành thêm 2 ngày) cho nước muối nấu lắng xuống dưới khạp. Kế đến, bạn lấy phần đậu đã lên men đậm mùi này vào khạp nước muối, dùng dụng cụ quấy đều hỗn hợp lên.
- Phơi khạp đậu nành pha nước muối ngoài nắng, ở bước này, có thể đóng nắp khạp hoặc không.
- Ủ đậu nành như vậy ít nhất 2 tháng là có thể chắt nước cốt ra dùng được. Cũng như các món ngâm lên men khác, bạn ủ càng lâu thì hương vị càng ngon, mắm chay này cũng thế.
5.2.2. Cách ủ mắm chay làm từ đậu nành đợt 2
Sau khi ủ đợt 1 được mẻ 7 lít nước mắm chay từ đậu nành lên men, bạn có thể chiết ra riêng 1 lít mắm để ủ tiếp cho các đợt sau, dùng dần ở nhà. Cách thực hiện như sau:
- Đổ 1 lít nước mắm đậu nành trên vào nồi.
- Chế thêm 6 lon (sữa bò) muối hạt vào nồi mắm, cùng với khoảng 19 lon (sữa bò) nước lọc, nấu cho sôi lên thì tắt bếp.
- Đợi hỗn hợp trên nguội thì đổ vào khạp, tiếp tục phơi ngoài nắng ít nhất 2 tháng nữa là có thêm mẻ mắm chay nữa để dùng. Cách này giúp bạn tiết kiệm thời gian, không cần phải ngâm lên men đậu từ bước thứ nhất. Để mắm trong màu, bạn có thể lọc qua rây vài lần nhé.

lọc nước mắm nấu từ đậu nành với muối hạt
Mỗi loại nước mắm chay được hướng dẫn ở trên sẽ có một hương vị khác nhau, phù hợp với các món khác nhau và phù hợp với các nguyên liệu mà mỗi người đang có. Đây chẳng phải là cách làm quá đơn giản và tiện lợi phải không nào.
Để các món bánh xèo chay, bánh cuốn, gỏi cuốn chay, …. thêm phần đậm đà thì tại sao lại không bắt tay ngay vào bếp làm món nước chấm chay này chứ.