Xôi xéo là lựa chọn hàng đầu cho các bữa sáng của rất nhiều người dân yêu nét cổ kính của Hà Nội. Đây là món ăn phổ biến và được bày bán quanh năm. Đặc biệt nếu có dịp ghé thăm Hà Nội bạn sẽ không khỏi bất ngờ khi thấy những hàng xôi xéo với tấp nập người mua ở bất cứ một con phố nào. Sự óng ánh của sắc xôi vàng gói gọn trong những chiếc lá xanh man mát, thân thiện vô tình tạo nên những hảo cảm đặc biệt cho người dùng. Đó là những gì mà bạn có thể cảm nhận được qua mỗi gói xôi xéo.
Nguyên liệu
-
600g gạo nếp cái hoa vàng
-
200g đậu xanh cà vỏ
-
10g bột nghệ
-
50g củ hành khô
-
1 thìa cà phê muối
-
Mỡ gà/lợn
Các bước thực hiện
Sơ chế nếp
Nếp đãi sạch rồi cho vào bát hoặc chậu, đổ nước ngập nếp để ngâm. Pha thêm 1 thìa cà phê bột nghệ vào, hòa đều và ngâm nếp ít nhất khoảng 5 tiếng.
Vì bột nghệ bị lắng xuống trong quá trình ngâm, nên rất dễ gặp tình trạng nếp lên màu không đều. Chính vì vậy lúc ngâm thỉnh thoảng bạn dùng đũa đảo nhẹ nếp.

sơ chế gạo nếp ngon
Nếu không có bột nghệ bạn dùng nghệ tươi giã nhỏ. Tuy nhiên nghệ tươi mùi khá nồng, chính vì thế bạn không nên cho quá nhiều.
Người Hà Nội xưa thường ngâm nếp bằng lá dành dành để tạo màu vàng mơ cho xôi. Sau này, để tiện hơn người ta hay dùng bột dành dành bán sẵn, bột nghệ, nghệ tươi hoặc ngâm sợi saffron.
Sơ chế và nấu mỡ gà
Mỡ gà các bạn rửa sạch, cắt thành từng miếng nhỏ để khi chưng nhanh tiết ra dầu và để ráo nước.

mỡ gà tươi béo
Cho mỡ gà vào chảo, bật bếp ở mức lửa vừa để chưng mỡ lấy dầu. Chưng đến khi miếng mỡ gà teo lại thành những viên tóp mỡ nhỏ thì vớt tóp mỡ riêng ra 1 bát.

chưng mỡ gà thơm vàng
Dùng vá lưới nhỏ để vớt sạch những cặn mỡ nhỏ để dầu được trong.
Phi hành
- Hành khô bạn bóc vỏ, thái lát. Lát hành chỉ mỏng vừa phải thôi để khi phi hành không cháy quá nhanh, phi xong hành còn tép, nhai vào cảm nhận được độ giòn và thơm.
- Bạn đun sôi mỡ hoặc dầu nóng già thì thả toàn bộ hành vào. cho Lượng mỡ nhiều một chút, ngập hành thì càng tốt. Bạn dùng chính phần mỡ gà/lợn đã chuẩn bị ở trên để phi hành và dùng phần mỡ sau khi phi hành trộn vào xôi thì đảm bảo món xôi xéo sẽ rất thơm luôn đấy.

hành phi thơm ngon,giòn tan
Xem thêm: phi hành thơm ngon bá cháy
- Khi phi ngập dầu, khi vừa gặp hành tươi, mỡ/dầu, mỡ sẽ sủi bóng to, trào lên, bạn nên dùng chảo/nồi có thành cao nhé.
- Lửa để lớn cho hành bay hơi nhanh. Khi hành héo bớt, bạn đảo thấy nhẹ thay thì hạ lửa vừa.
- Lúc này, bạn cần để ý quan sát, thấy hành bắt đầu hanh vàng thì tắt bếp ngay, vớt hành ra rổ hoặc giấy thấm dầu, tự nó khi nguội bớt sẽ lên màu đẹp và giòn ngon. Nếu để tới lúc hành vàng hẳn mới tắt thì khi vớt ra, nó sẽ cháy đen đấy.
Hấp đậu xanh
Đậu xanh đãi sạch và cũng đem ngâm nước trong khoảng 5 tiếng. Trong lúc ngâm thỉnh thoảng thay nước để đậu không bị chua.
Đậu xanh sau khi ngâm xả lại nước, để ráo. Cho nước vào nồi, đặt xửng hấp lên. Lượng nước bằng 1/2 khoảng cách từ đáy nồi đến xửng, sau đó nấu sôi nước.
Khi nước sôi cho đậu vào để hấp chín, điều chỉnh lửa để ở mức sôi liu riu. Thời gian hấp đậu xanh chín trung bình khoảng 30 phút. Trong lú hấp đậu, thỉnh thoảng bạn dùng đũa đảo nhẹ để đậu được chín đều.
Đậu xanh sau khi chín các bạn cho ra bát hoặc cối, sau đó dùng muôi hoặc chày giã nhuyễn đỗ. Đặc biệt, bạn nhớ cho thêm 1 muôi dầu mỡ gà vừa dùng để phi hành vào đậu và giã. Như vậy thì đậu sẽ dẻo và rất thơm bùi.
Giã nhuyễn đậu xanh xong rồi thì vén lại và vo thành nắm. Khi nắm đậu, các bạn nắm chắc 1 chút để khi xắt thành từng lát đậu mịn, sánh chứ không bị khô, xốp và rỗ.

đậu xanh mềm mịn
Đồ xôi
Nếp sau khi ngâm, các bạn đãi sạch lại, để ráo nước. Lúc này nếp đã lên màu vàng mơ rất đẹp mắt và không hề có mùi nghệ.
Trộn nếp cùng với 1/2 thìa cà phê muối hạt để nếp đậm vị. Ngoài ra cho thêm 2 thìa ăn cơm dầu mỡ gà vào trộn cùng nếp để hạt nếp được căng bóng.
Để nấu xôi tiện hơn, bạn nên sử dụng túi vải màn để đựng nếp. Đựng nếp trong túi giúp bạn thuận tiện trong việc nhấc túi xôi ra, nếp cũng không bị dính vào thành nồi gây nhão và sẽ dễ dàng vệ sinh chõ hấp.

bọc xôi thơm ngon,nóng hổi
Cho nước vào chõ hấp, lượng nước bằng 1/2 khoảng cách từ đáy nồi đến vị trí xửng hấp là phù hợp. Nấu sôi nước mới cho nếp vào để đồ xôi, như vậy nếp sẽ chín đều hơn so với việc cho nếp vào ngay từ đầu.
Dàn đều nếp, xắn thêm 1 vài lỗ trên bề mặt nếp để hơi nước thoát đều. Sau đó đậy nắp nồi lại, điều chỉnh lửa sôi liu riu.
Để nấu xôi xéo ngon nói riêng và nấu các loại xôi khác nói chung, bạn nên đồ xôi thành 2 lần. Thời gian đồ xôi lần 1 khoảng 30 phút. Thời gian đồ xôi lần 2 khoảng 15-20 phút. Đồ xôi thành 2 lần giúp xôi dẻo, để lâu xôi không hề bị lại nếp.

cho xôi vào nồi đồ lên
Sau 30 phút của lần đồ xôi thứ 1, bạn nhấc túi xôi ra. Trộn thêm 2 thìa ăn cơm dầu mỡ gà và để xôi ‘nghỉ’ trong khoảng 10 phút trước khi đồ lần 2.
Ở lần đồ xôi thứ 2, bạn cũng nấu sôi nước rồi mới cho túi xôi vào. Dàn đều và xắn lỗ thoát hơi, ủ khăn đồ xôi lại. Ở bước này, nếu có lá dứa nếp, bạn rửa sạch và cho vào 2-3 nhánh để đồ cùng xôi cho thơm. Không nên cho quá nhiều, lá dứa sẽ át đi mùi ngọt thơm của nếp.

món xôi đồ chín vàng ươm,thơm ngon,quyến rũ
Sau khi đồ lần 2 được 15-20 phút, tắt bếp, xới xôi ra đĩa hoặc bát. Xắt nắm đậu xanh thành lát mỏng, nhỏ, sau đó rắc 1 ít ruốc bông ăn kèm. Tiếp đến là hành phi khô và cuối cùng là rưới vài thìa cà phê dầu mỡ gà ngâm hành phi đã chuẩn bị trước đó lên trên. Và như vậy là món xôi xéo thơm nức mũi, bùi ngậy siêu hấp dẫn đã hoàn thành.

món xôi xéo thơm ngon,hấp dẫn
Xem thêm: cách nấu xôi xéo thơm ngon
Thông tin bổ sung
Cái tên gọi xôi xéo đến giờ vẫn chưa có tài liệu nào chứng minh được nguồn gốc, có người nói rằng do lúc xắt đậu xanh thành xéo nhỏ nên có tên gọi ấy chăng? Chỉ biết rằng món xôi này đã trở thành thức quà gắn liền với ký ức tuổi thơ của rất nhiều thế hệ người Hà Nội. Đó là hình ảnh của những đứa trẻ con háo hức xếp hàng, những người lớn sáng sớm vội vàng đạp xe rẽ vào gánh xôi của bà, của chị mua 1 nắm xôi xéo thơm nức mũi, ăn vào ấm bụng vô cùng.
Xôi xéo Hà Nội của những năm tháng cũ xưa chỉ có mỗi nếp ngâm lá dành dành cho lên màu, đồ xôi lên rồi xắt đậu xanh, rắc hành phi, rưới mỡ gà hoặc mỡ lợn, gói ghém tinh tươm trong lá dong, lá chuối hoặc lá sen thơm thơm là. Sau này mới có thêm ruốc bông ăn kèm, rồi chả quế, thịt kho tàu, thịt kho trứng… Tuy nhiên, nếp đồ lên có màu vàng mơ, phủ lên những lát đậu xanh xắt xéo vàng óng, vàng ruộm giòn bùi của hành phi và ướt át, sánh mịn của mỡ gà làm nên hương vị đặc trưng của món xôi xéo là vẫn còn được lưu giữ.
Yêu cầu thành phẩm
Hạt xôi dẻo mềm, vàng ươm, bóng mượt quyện với đậu xanh mịn màng bùi bùi cùng hành phi giòn rụm, béo ngậy rất hấp dẫn và thơm ngon.
Ngoài ra, để phong phú hơn, xôi xéo có thể ăn cùng ruốc thịt,giò bò, chả quế, gà luộc,thậm chí cả trứng và pate… Đó đều là các món đạm vị rất “nền”, trung tính, vừa phải, không át đi sự hài hòa của nếp thơm, đỗ bùi, hành phi.
Xôi xéo không chỉ là món ăn được những người dân Hà Nội yêu thích mà còn là món ăn yêu thích của nhiều người trên khắp đất nước. Món ăn giản dị này tự khi nào đã trở thành một trong những nét đẹp mộc mạc, tinh tế của Hà Nội nói riêng và Việt Nam nói chung.